Mural „Tkana opowieść”

Niedawno miłośników sztuki ulicznej zelektryzowała wiadomość, że w Białymstoku powstaje kolejny mural w ramach lubianej przez wielu akcji Folk on the Street. „Tkana opowieść o chłopcu i pieczeniu chleba” prawdopodobnie nie zdobędzie statusu muralu kultowego, jakim cieszy się od kilku lat słynna już nie tylko w Polsce Dziewczynka z konewką autorstwa Natalii Rak. Malowidło z ulicy Radzymińskiej 18 jest jednak największym muralem inspirowanym kulturą ludową w Polsce i choćby dzięki temu ma szansę zapisać się w annałach polskiej historii street artu. Warto podkreślić, że jest to już drugi mural, który ozdabia osiedle Białostoczek i został ulokowany niemalże w jego centrum. Mianem pierwszego muralu na moim osiedlu może poszczycić się malowidło „Balans” na ścianie Zespołu Szkół Elektrycznych przy ulicy 1000-lecia Państwa Polskiego:

Zdjęcie pochodzi ze strony Gazety Współczesnej i zostało wykonane przez Andrzeja Zgieta

Twórcami „Tkanej opowieści” są artyści z białoruskiej grupy TAKTAK, którzy świadomie sięgnęli po męską postać, aby Dziewczynka z konewką miała w Białymstoku kolegę. Mnie urzeka jednak nie sama postać chłopca, lecz przedstawiona w górnej części muralu tkanina dwuosnowowa i to jej chciałabym poświęcić więcej uwagi.

Myślę, że wielu z Was ma w domu lub w rodzinie narzuty, makatki lub bieżniki wykonane techniką dwuosnowową. W mojej rodzinie zachowało się ich trochę, przy czym odkąd sięgnąć pamięcią, była to rodzina mieszczańska. Zatem nawet jeśli nie macie babci lub prababci na podlaskiej wsi, szanse na znalezienie takich dzieł w rodzinnych zbiorach nie są równe zeru. U nas zachowały się właśnie wspomniane narzuty, a u dziadka w domu do dziś wisi na ścianie wielka beżowo-brązowa makatka z frędzlami. Stosunkowo późno zrozumiałam, że tkanina dwuosnowowa nie jest wytworem ogólnopolskiej sztuki ludowej, lecz tej podlaskiej. Zagłębiem, z którego wywodzą się te pożądane przez wielu dzieła sztuki, są okolice Janowa w powiecie sokólskim oraz okolice Korycina. Na stronie Portalu Turystycznego Bagien Biebrzańskich znajdziecie krótki i przystępny opis dotyczący wytwarzania janowskich dywanów oraz dane kontaktowe do pań, które je tkają. Warto podkreślić, że to, co my postrzegamy w kategoriach tradycyjnego rękodzieła i czego często nie doceniamy, może zachwycić na drugim końcu świata, czego dowodem jest ogromne zainteresowanie tkaniną dwuosnowową w… Japonii. Boom na tę tkaninę w Kraju Kwitnącej Wiśni zawdzięczamy prawdopodobnie pani Izumi Fujita, która ją tam rozpropagowała. Dzięki zorganizowanym przez nią wystawom sztuki ludowej w Japonii, janowskie tkaniny przebiły się do świadomości Japończyków, co przełożyło się z kolei na wzmożone zainteresowanie samą techniką wytwarzania podlaskich dzieł sztuki. Szacuje się, że tylko do samej Japonii sprzedano już około dwóch tysięcy tych tkanin. Na Podlasie ściągają też zafascynowane naszymi tkaninami Japonki i biorą udział w specjalnie dla nich organizowanych warsztatach tkackich: Japończycy pokochali dywany podlaskich tkaczek, Japonki zafascynowane tkaniną dwuosnowową odwiedziły Korycin. Zachęcam Was również do wysłuchania nowego reportażu Polskiego Radia Białystok pod tytułem Dwuosnowa eksportowa. Również w kolekcji dywanów białostockiej fabryki Agnella znajdziecie cztery silnie inspirowane wzorami znanymi z tkanin dwuosnowowych. Osada, Polowanie, Echo i Krasa (do pobrania katalog Folk) wyglądają naprawdę ciekawie i spokojnie można je skomponować z lubianym dziś przez wielu stylem skandynawskim.

Wzór widoczny na białostockim muralu stworzyła pani Lucyna Kędzierska z Wasilkowa. Nie jest to jednak jedyny tego typu obiekt o województwie nawiązujący do techniki dwuosnowowej. W Korycinie stanęły już stojaki na rowery inspirowane tym wzornictwem. Co ciekawe, podobne mają pojawić się w gminie Janów i w samym Białymstoku. W Korycinie powstanie również mural z motywami znanymi z tkanin. Folk on the Street!